ساعت آفتابی مراغه

این ساعت در اجرای طرح از جندی شاپور تا مراغه و جاده‌های دانش و ارتباط علوم قدیمی با علم جدید در این شهرستان اجرا شده است.

 بگفته " ون سان گریمو "  دانشمندان ایران به ویژه خواجه نصیر نقش به سزایی در توسعه علوم در سال‌های قبل داشتند و در زمان حاضر باید با اجرای طرح‌های علمی، علوم دانشمندان گذشته را توسعه دهیم.

این ساعت با هدف احیا گنبد سرخ که قبل از رصدخانه مرکز تشخیص زمان تحویل سال، آغاز سال نو و ساعات مختلف روز و زمان تشخیص اذان ظهر بود ، در این مکان اجرا شده است.

این ساعت به‌مناسبت سال جهانی فیزیک و با مشارکت و نظارت میراث فرهنگی و گردشگری ، مرکز تحقیقات نجوم و اختر فیزیک مراغه و بخش همکاری‌های فرهنگی سفارت فرانسه در تهران در ضلع شمالی گنبد سرخ مراغه اجرا شده است.

ساعت خورشیدی مراغه علاوه بر نشان دادن ساعت، ماه‌های خورشیدی و میلادی را نیز نشان می‌دهد و خطای آن کم‌تر از یک ثانیه است.

برای ساخت و اجرای این ساعت ‪ ۲۰۰میلیون ریال اعتبار هزینه شده است.

واما گزارش خبر ساعت آفتابی از میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه افتتاح شد  مراغه _ 19 تیر 1384 _ میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه نمونه گفت و گوی متقابل میان ایران و فرانسه و پلی میان گذشته درخشان تاریخ علم و آینده و سپاس و وفاداری ما به شهر زیبای مراغه است.

به گزارش میراث خبر دکتر گریمو، رایزن همکاری و فعالیت های فرهنگی سفارت فرانسه در ایران که به نمایندگی از سفیر فرانسه در مراسم افتتاح ساعت آفتابی گنبد سرخ مراغه شرکت کرده بود، با ابراز خوشحالی از حضور دوباره اش در شهر علم و تاریخ مراغه گفت: سال گذشته در برنامه گذر زهره از برابر خورشید و امروز برای آغاز به کار ساعت آفتابی گنبد سرخ در مراغه هستم . »

گریمو ضمن اشاره به سابقه طولانی علم در شهر مراغه، ساعت خورشیدی این شهر را نه تنها از نظر زیبایی شناسی بسیار باارزش دانست بلکه آن را پدیده علمی پیچیده ای توصیف کرد که با محاسبات طولانی آماده شده است.

وی همکاری سفارت فرانسه را برای ساخت این ساعت آفتابی در چارچوب همکاری های فرهنگی و علمی میان دو کشور ذکر کرد:« از مدتی پیش با کمک نهادهای علمی ایران و بخش فرهنگی سفارت فرانسه طرحی را با نام جاده های علم از جندی شاپور تا مراغه آماده اجرا کرده ایم. امسال نیز به بهانه سال جهانی فیزیک، پیشنهاد ساخت ساعت آفتابی را در مراغه دادیم که با همکاری مرکز تحقیقات نجوم مراغه و میراث فرهنگی شریط ساخت آن فراهم شد. »

رایزن فرهنگی سفارت فرانسه رصد پنج هزار فرانسوی را درکنار رصد خانه مراغه و سفر کاروان شعر ایران فرانسه را به شهر های مختلف ایران از جمله برنامه های این طرح علمی، فرهنگی عنوان کرد :« در آینده این همکاری ها بیشتر خواهد شد . این نوع همکاری ها زمینه گفت و گوی میان تمدن ها را به همراه دارد. »

پیش از سخنان رایزن فرهنگی فرانسه دکتر علی عجیب شیر زاده رئیس مرکز نجوم مراغه دلیل استقرار این ساعت آفتابی را در کنار گنبد سرخ، سنخیت این مکان با مسئله سنجش زمان و تاریخ دانست و گفت: « براساس اطلاعات تاریخی این محل پیش از خواجه نصیرالدین توسی به همین علت ساخته شد و تعیین زمان خورشید از روی نصف النهار ها از این جا مشخص می شد. منافذی که در روی ساختمان می بینید از گذشته وجود داشته اما خواجه نصیرالدین توسی برای محاسبه دقیق تر این منافذ را بیشتر کرد.او بسیاری از محاسبات علمی اش در کنار گنبد سرخ مراغه انجام داده است. »

وی در ادامه صحبت هایش به همکاری با بخش فرهنگی سفارت فرانسه در ساخت این ساعت آفتابی اشاره کرد:« در این راه باید به تلاش دکتر دنیس ساوا رئیس بخش ساعت های آفتابی فرانسه طراح این ساعت اشاره کنم که روزها و شب های زیادی محاسبات دقیق علمی را در مراغه انجام دادند تا توانستند ساعت را آماده کنند. همچنین باید بگویم که همزمان ، ساعت آفتابی دیگر در دانشگاه تبریز ساخته شده که هر دو ساعت به بهانه سال جهانی فیزیک راه اندازی شده است. »

عجب شیرزاده درباره دیگر برنامه های مرکز نجوم مراغه توضیح داد :« در آینده نزدیک تلسکوب فضایی ای را در نزدیکی رصدخانه مراغه نصب می کنیم تا بتوانیم فعالیت های علمی این منطقه را بیشتر کنیم. »

وی در پایان از مراغه به عنوان شهر علم و یاد خواجه نصیرالدین توسی نام برد و اظهار امیدواری کرد، این شهر بار دیگر از نظر علمی احیا شود.

دنیس ساوا رئیس مرکز ساعت های آفتابی فرانسه و طراح ساعت آفتابی مراغه پیش از توضیح درباره چگونگی اندازه گیری زمان و تاریخ به روی آن دلیل انتخاب مراغه برای ساخت ساعت آفتابی را شرح داد :«شاید این سئوال پیش آید که در سال 2005 که ساعت اتمی با آن اندازه گیری دقیقش وجود دارد، چرا ما به فکر ساخت ساعت آفتابی افتادیم. من می گویم این ساعت خورشیدی پیوند بین علم قدیم و جدید است. پیوند میان کاری که خواجه نصیر توسی و برای محاسبه زمان و اعتدال ها کرد با علم مدرن HITC است. »

ساوا سپس به دشواری محاسبه دقیق در شهر مراغه به دلیل نوع قرارگیری برروی نصف النهار اشاره کرد:« این ساعت با یک ثانیه اختلاف زمان را نشان می دهد. ما تلاش زیادی کردیم تا این زمان را به حداقل برسانیم و یک سری اصلاحات را برروی آن اعمال کنیم.»

به گفته طراح ساعت مراغه عیب ساعت های خورشیدی با ساعت های دیگر اختلافی است که با ساعت رسمی دارند:« ساعت رسمی ایران براساس نصف النهار گرینویچ اندازه گیری می شود. این در حالی است که ساعت خورشیدی زمان خورشیدی را نشان می دهد. خورشید در برخی از ساعت ها تندتر و کندتر حرکت می کند. مشکل دیگر تغییر ساعت ها در تابستان و زمستان است که تعیین زمان را با این ساعت مشکل می کند.»

با این همه دنیس ساوا تاکید کرد:« مراغه می تواند به خود مغرور باشد که یکی از دقیق ترین ساعت های خورشیدی ایران و جهان را دارد.»

در این مراسم علاوه بر دکتر گریمو رایزن همکاری های فرهنگی سفارت فرانسه، دانیل وزنی وابسته فرهنگی سفارت فرانسه و دکتر بلانشی وابسته همکاری علوم سفارت و دکتر عمرانی معاونت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، ناصر زواری مدیر اداره میراث فرهنگی مراغه، نماینده فرماندار و چند تن از اعضای شورای شهر مراغه حضور داشتند.

ساعت خورشیدی مراغه به صورت عمودی برروی دیواری مقابل گنبد سرخ مراغه قرار گرفته است

گنبد سرخ مراغه یکی از بناهای دوره سلجوقی است که پیش از رصد خانه برای محاسبه زمان ساخته شد. این بنا دارای یک شبستان و یک سردابه است. پای بنا از سنگ تراشیده شده و نشانه هایی از آجرهای لعابی فیروزه ای برروی آن به چشم می خورد.