عبدالقادر مراغه ای

عبدالقادر مراغه ای
                         

عبدالقادر مراغه ای (838_754ه_ق): ایرانی الاصل و با نام کامل ابوالفضائل کمال الدین عبدالقادر بن حافظ غیبی مراغی . متولد مراغه بود و در کودکی نزد پدر ادبیات و فقه و قرآن و خوشنویسی آموخت . موسیقی را هم نزد پدرش آموختو در جوانی به فضل و هنر شهرت یافت . مراغه در آن زمان مرکز علم و هنر بور و رصد خانه اش معروف بود . کتاب او بنام " شرح الادوار " که شرحی است بر " الادوار " صفی الدین ارموی ، شناخته شده است . ولی اثر مهم و پر محتوی او ، " مقاصد الالحان " است که آخرین متن علمی و پایه ای موسیقی نظری به شمار میرود . مراغی از سمرقند به آسیای صغیر رفت و کتابش را برای تقدیم به سلطان عثمانی ( مراد دوم ) همراه برد . ولی به سمرقند برگشت و تا آخر عمر در آنجا به سر برد .
کتابهای او عمدتا در نسخه های نفیس ، درکتابخانه های مهمی چون نور عثمانیه ( ترکیه) ، اسکندریه (مصر ) و استان قدس رضوی( ایران ) نگهداری می شود . مقاصد الالحان دوازده فصل و دو پیوست دارد و از کتابهای خواندنی و مهم در موسیقی نظری ایران است . سایر کتابهای او عبارتند از جامع الالحان ( به اضافه رساله خاتمه آن ) و کنزالالحان که از این آخرین کتاب هیچ اثری نیست .
عبدالقادر نوازنده بی همتای عود و نوا پرداز کم نظیری بوده است و ساختن بسیاری قولها و تصنیفها و دوره های مختلف منسوب به اوست . دو کتاب مهم او به کوشش فاضل فقید سید تقی  بینش در سالهای 1344 و 1356 و 1366 ، تصحیح و منتشر شد . فرزند عبدالقادر مراغی ، عبدالعزیز ، به موسیقی وارد بود و مولف کتاب " تلاوت الادوار " است که در کتابخانه نور عثمانیه اسلامبول نگهداری میشود.
مقاصد الالحان و جامع الالحان و کنزالالحان سه اثر گران بهای عبدالقادر مراغه ای همنین او آخرین موسیقی دان بزرگی که وارث موسیقی به اصطلاح کلاسیک ایران است، وی علاوه بر اینکه نوازنده ی چیره دست عود بود درخوشنویسی و شعر و نقاشی هم تبحر خاصی داشت.