ویژگی های زبان تورکی و مقایسه کوتاه بین تورکی و فارسی

ویژگی های زبان تورکی و مقایسه کوتاه بین تورکی و فارسی در مقایسه دیکسیونرهای تورکی آذربایجانی تورکی ترکیه مشاهده میشود لغاتی که معادلشان در فارسی موجود نیست در دو لهجه تورکی یکی نبوده و در بیش از 30%لغات با هم متفاوتند.از طرفی از هر ریشه لغتی 1- 4 کلمه ذکر شده،در صورتیکه در تورکی از یک ریشه تعداد زیادی کلمات ساخته میشود و هر کدام معنی بخصوصی دارند.ضمنا" باید خلطر نشان نمود که در حال حاضر 28 زبان یا لهجه مستقل تورکی وجود دارد که 20 لهجه آن دارای کتابت و ادبیات میباشند و هر کدام دارای لغات مترادف بیش از یک هزار لغت تورکی آذربایجانی می باشند.با این ترتیب معلوم میشود که هزاران کلمه در تورکی موجود است که معادل آنها در زبان فارسی موجود نیست. در زبان تورکی کلماتی با اختلاف جزئی(نوآنس)در معانی موجود است که در فارسی نیست.مثلا"برای انواع دردها کلمات: آغری/ آجی/ سیزی/ یانقی/ زوققو/ سانجی/ گؤینه مک/ گیزیلده مک اینجمک، بکار می رود که هر کدام درد بخصوص را بیان می کنند. آغری معادل درد فارسی است(درد عضوی). سانجی به درد کولیک احشاء تو خالی گفته میشود مانند قولنج روده، آجی به درد پرووکه گفته میشود مانند درد در موقع کشیدن دندان. سیزی به درد خفیف سوزش دار گفته میشود. یانغی معادل سوزش میباشد. زوققو درد همراه ضربان است مانند درد آبسه ودرد عقربک انگشتان و امثال آنها. گؤینه مک شبیه سوختن است و در دقایق اول سوختگی دیده میشود. اینجیمک دردر موقع پیچ خوردگی مفاصل و یا درد حاصل از ضربه و سقوط میباشد. گیزیلده مک درد شبیه گزگز کردن دردناک می باشد. در فارسی برای تمام حالات فوق لغت درد و یا سوزش بکار می رود. در تورکی به گریه کردن آغلاماق گفته میشود.ولی این کلمه مترادفهای زیادی دارد که هر کدام حالات مختلف گریه را بیان می کند.مثلا": آغلامیسماق یعنی بغض کردن و به حالت گریه افتادن بدون اشک ریختن. بؤزمک به معنی حالت گریه گرفتن کودک. دولوخسونماق به معنی حالت گریه به خود گرفتن و متأثر شدن بزرگسال و پر شدن چشم از اشک میباشد. آغلاشماق به معنی گریه دسته جمعی و تعزیه بکار میرود. هؤنکورمک با صدای بلند گریه کردن و هؤککولده مک گریه با هق هق میباشد. بوزلاماق با صدای بلند گریه کردن و از سرما لرزیدن میباشد. ایچین چالماق به معنی از فرط گریه کردن گریه بدون اشک و یا هق هق نمودن است . کؤیرلمک به معنی حالت گریه دست دادن است. در تورکی جغتائیاینگره مک و سینگره مک به معنی یواش یواش بطور مخفی گریه کردن و سیقتاماق به معنی زیاد گریه کردن و اؤکورمک به معنی با صدای بلند گریه کردن میباشد.همچنین ییغلاماق به معنی گریه کردن و اینجگیرمک به معنی با صدای نازک گریه کردن است. در تورکی اوُسانماق به بیزار شدن و به تنگ آمدن می گویند.بیقماق،بئزیکمک،بئزمک و چییریمک هم با اختلاف جزئی همان معنی را میدهد مثلا":چییریمک بیشتر بمعنی زده شدن میباشد. ترپشمک به معنی تکان خوردن و ترپتمک به معنی تکان دادن است ولی چالخالاماق به معنی تکان دادن به منظور سوا کردن(مثلا سوا کردن کره از ماست)، قاتیشدیرماق به معنی مخلوط کردن و قاریشدیرماق به معنی به هم زدن با قاشق و غیره .. میباشد. ییرقالاماق به معنی تکان دادن و جنباندن و سیلکه له مک به معنی تکان دادن درخت و یا لباس و فرش و امثال آن میبا شد. در فارسی برای هیچکدام از این تعبیرات لغات مستقل به خصوصی وجود ندارد. ایمرنمک،قیمسانماق که با اختلاف جزئی به معنی آرزو کردن و هوس کردن و نیسگیل به معنی آرزوی براورده نشده و حسرت میباشد،هیچکدام معادل مستقلی ندارند. برای دعوا کردن کلمات متعددی بکار می رود که هر کدام شکل و حالت ویژه ای را از دعوا بیان می کنند مانند: دؤیوشمک:همدیگر را کتک زدن ووُروشماق:همدیگر را زدن ساواشماق:با یکدیگر دعوا و جنگ کردن و گلاویز شدن دیدیشمک:دعوا همراه چنگ زدن همدیگر چارپیشماق:دعوا و برخورد به یکدیگر،تصادم دالاشماق:با هم دعوای لفظی کردن دارتیشماق:با هم مشاجره کردن چاخناشماق:با هم سر شاخ شدن تؤتوشماق:دعوا با گرقتن همدیگر بؤغوشماق:دعوا همراه یقه ی همدیگر را گرفتن و خفه کردن تیپشمک و تیپکلشمک:دعوا همراه لگد انداختن به هم خیرتدکلشمک یا فیرتیلاقلاشماق:دعوا همراه گلوی همدیگر را گرفتن سؤیوشمک:همدیگر را دشنام دادن دیرشمک:دعوا کردن،رو در روی هم ایستادن بؤغازلاشماق:گلوی همدیگر را گرفتن،رو در روی هم قرار گرفتن،دعوا کردن چیرپیشماق:زدوخورد دُروشماق:مناقشه،مجادله،رو در رو شدن سؤپورلشمک:گلاویز شدن،در هم آویختن همچنین برای اینکه بگوئید فلانی از در وارد شد ، بسته به شخصیت فلانی و نحوه ی ورود و مناسب گوینده با وی کلمات زیر بکار میرود:

عنوان وضعیت نمایش برای همه دوستان ویژگی های زبان تورکی و مقایسه کوتاه بین تورکی و فارسی (قسمت دوم )

99

__

بستن