ساعت آفتابی مراغه

این ساعت در اجرای طرح از جندی شاپور تا مراغه و جاده‌های دانش و ارتباط علوم قدیمی با علم جدید در این شهرستان اجرا شده است.

 بگفته " ون سان گریمو "  دانشمندان ایران به ویژه خواجه نصیر نقش به سزایی در توسعه علوم در سال‌های قبل داشتند و در زمان حاضر باید با اجرای طرح‌های علمی، علوم دانشمندان گذشته را توسعه دهیم.

این ساعت با هدف احیا گنبد سرخ که قبل از رصدخانه مرکز تشخیص زمان تحویل سال، آغاز سال نو و ساعات مختلف روز و زمان تشخیص اذان ظهر بود ، در این مکان اجرا شده است.

این ساعت به‌مناسبت سال جهانی فیزیک و با مشارکت و نظارت میراث فرهنگی و گردشگری ، مرکز تحقیقات نجوم و اختر فیزیک مراغه و بخش همکاری‌های فرهنگی سفارت فرانسه در تهران در ضلع شمالی گنبد سرخ مراغه اجرا شده است.

ساعت خورشیدی مراغه علاوه بر نشان دادن ساعت، ماه‌های خورشیدی و میلادی را نیز نشان می‌دهد و خطای آن کم‌تر از یک ثانیه است.

برای ساخت و اجرای این ساعت ‪ ۲۰۰میلیون ریال اعتبار هزینه شده است.

واما گزارش خبر ساعت آفتابی از میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه افتتاح شد  مراغه _ 19 تیر 1384 _ میراث خبر

ساعت آفتابی مراغه نمونه گفت و گوی متقابل میان ایران و فرانسه و پلی میان گذشته درخشان تاریخ علم و آینده و سپاس و وفاداری ما به شهر زیبای مراغه است.

به گزارش میراث خبر دکتر گریمو، رایزن همکاری و فعالیت های فرهنگی سفارت فرانسه در ایران که به نمایندگی از سفیر فرانسه در مراسم افتتاح ساعت آفتابی گنبد سرخ مراغه شرکت کرده بود، با ابراز خوشحالی از حضور دوباره اش در شهر علم و تاریخ مراغه گفت: سال گذشته در برنامه گذر زهره از برابر خورشید و امروز برای آغاز به کار ساعت آفتابی گنبد سرخ در مراغه هستم . »

گریمو ضمن اشاره به سابقه طولانی علم در شهر مراغه، ساعت خورشیدی این شهر را نه تنها از نظر زیبایی شناسی بسیار باارزش دانست بلکه آن را پدیده علمی پیچیده ای توصیف کرد که با محاسبات طولانی آماده شده است.

وی همکاری سفارت فرانسه را برای ساخت این ساعت آفتابی در چارچوب همکاری های فرهنگی و علمی میان دو کشور ذکر کرد:« از مدتی پیش با کمک نهادهای علمی ایران و بخش فرهنگی سفارت فرانسه طرحی را با نام جاده های علم از جندی شاپور تا مراغه آماده اجرا کرده ایم. امسال نیز به بهانه سال جهانی فیزیک، پیشنهاد ساخت ساعت آفتابی را در مراغه دادیم که با همکاری مرکز تحقیقات نجوم مراغه و میراث فرهنگی شریط ساخت آن فراهم شد. »

رایزن فرهنگی سفارت فرانسه رصد پنج هزار فرانسوی را درکنار رصد خانه مراغه و سفر کاروان شعر ایران فرانسه را به شهر های مختلف ایران از جمله برنامه های این طرح علمی، فرهنگی عنوان کرد :« در آینده این همکاری ها بیشتر خواهد شد . این نوع همکاری ها زمینه گفت و گوی میان تمدن ها را به همراه دارد. »

پیش از سخنان رایزن فرهنگی فرانسه دکتر علی عجیب شیر زاده رئیس مرکز نجوم مراغه دلیل استقرار این ساعت آفتابی را در کنار گنبد سرخ، سنخیت این مکان با مسئله سنجش زمان و تاریخ دانست و گفت: « براساس اطلاعات تاریخی این محل پیش از خواجه نصیرالدین توسی به همین علت ساخته شد و تعیین زمان خورشید از روی نصف النهار ها از این جا مشخص می شد. منافذی که در روی ساختمان می بینید از گذشته وجود داشته اما خواجه نصیرالدین توسی برای محاسبه دقیق تر این منافذ را بیشتر کرد.او بسیاری از محاسبات علمی اش در کنار گنبد سرخ مراغه انجام داده است. »

وی در ادامه صحبت هایش به همکاری با بخش فرهنگی سفارت فرانسه در ساخت این ساعت آفتابی اشاره کرد:« در این راه باید به تلاش دکتر دنیس ساوا رئیس بخش ساعت های آفتابی فرانسه طراح این ساعت اشاره کنم که روزها و شب های زیادی محاسبات دقیق علمی را در مراغه انجام دادند تا توانستند ساعت را آماده کنند. همچنین باید بگویم که همزمان ، ساعت آفتابی دیگر در دانشگاه تبریز ساخته شده که هر دو ساعت به بهانه سال جهانی فیزیک راه اندازی شده است. »

عجب شیرزاده درباره دیگر برنامه های مرکز نجوم مراغه توضیح داد :« در آینده نزدیک تلسکوب فضایی ای را در نزدیکی رصدخانه مراغه نصب می کنیم تا بتوانیم فعالیت های علمی این منطقه را بیشتر کنیم. »

وی در پایان از مراغه به عنوان شهر علم و یاد خواجه نصیرالدین توسی نام برد و اظهار امیدواری کرد، این شهر بار دیگر از نظر علمی احیا شود.

دنیس ساوا رئیس مرکز ساعت های آفتابی فرانسه و طراح ساعت آفتابی مراغه پیش از توضیح درباره چگونگی اندازه گیری زمان و تاریخ به روی آن دلیل انتخاب مراغه برای ساخت ساعت آفتابی را شرح داد :«شاید این سئوال پیش آید که در سال 2005 که ساعت اتمی با آن اندازه گیری دقیقش وجود دارد، چرا ما به فکر ساخت ساعت آفتابی افتادیم. من می گویم این ساعت خورشیدی پیوند بین علم قدیم و جدید است. پیوند میان کاری که خواجه نصیر توسی و برای محاسبه زمان و اعتدال ها کرد با علم مدرن HITC است. »

ساوا سپس به دشواری محاسبه دقیق در شهر مراغه به دلیل نوع قرارگیری برروی نصف النهار اشاره کرد:« این ساعت با یک ثانیه اختلاف زمان را نشان می دهد. ما تلاش زیادی کردیم تا این زمان را به حداقل برسانیم و یک سری اصلاحات را برروی آن اعمال کنیم.»

به گفته طراح ساعت مراغه عیب ساعت های خورشیدی با ساعت های دیگر اختلافی است که با ساعت رسمی دارند:« ساعت رسمی ایران براساس نصف النهار گرینویچ اندازه گیری می شود. این در حالی است که ساعت خورشیدی زمان خورشیدی را نشان می دهد. خورشید در برخی از ساعت ها تندتر و کندتر حرکت می کند. مشکل دیگر تغییر ساعت ها در تابستان و زمستان است که تعیین زمان را با این ساعت مشکل می کند.»

با این همه دنیس ساوا تاکید کرد:« مراغه می تواند به خود مغرور باشد که یکی از دقیق ترین ساعت های خورشیدی ایران و جهان را دارد.»

در این مراسم علاوه بر دکتر گریمو رایزن همکاری های فرهنگی سفارت فرانسه، دانیل وزنی وابسته فرهنگی سفارت فرانسه و دکتر بلانشی وابسته همکاری علوم سفارت و دکتر عمرانی معاونت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی، ناصر زواری مدیر اداره میراث فرهنگی مراغه، نماینده فرماندار و چند تن از اعضای شورای شهر مراغه حضور داشتند.

ساعت خورشیدی مراغه به صورت عمودی برروی دیواری مقابل گنبد سرخ مراغه قرار گرفته است

گنبد سرخ مراغه یکی از بناهای دوره سلجوقی است که پیش از رصد خانه برای محاسبه زمان ساخته شد. این بنا دارای یک شبستان و یک سردابه است. پای بنا از سنگ تراشیده شده و نشانه هایی از آجرهای لعابی فیروزه ای برروی آن به چشم می خورد.

غار هامپوئیل (غار کبوتر)

غار هامپوئیل (غار کبوتر)

غار منحصر به فرد  وفوق العاده زیبا ودر عین حال مخوف و وحشتناک هامپوئیل که نه تنها در ایران بلکه در جهان حرف اول را میزند بطوریکه همتای این غار فقط در ایالت کالیفورنیای آمریکا میباشد که هنوز این غار بطور کامل شناسایی نشده و احتمال میرود که تا به حال فقط 50%از غار شناسایی شده باشد.

"هامپا کهول" ، "هامبا کهول" ،"هامپوئیل" ، "هنگ کهول" ، "هامپو هول" ، "همپوهول" همگی نامی برای یک غار است که ریشه در زبان سانسکریت دارد و وقتی با زبان آذری تلفظ شده و با خط عربی نوشته می شود به چنین چیزی تبدیل می شود. شاید برای راحت شدن از این مسئله بغرنج عده ای از رنج خود کاسته و نام "کبوتر" بر این غار نهاده اند. غافل از اینکه چنین نامی به تنهایی خود میراثی ارزشمند و قابل اعتناست و برای نگهداری و محافظت از آن باید همتی ویژه بکار بست.درمقاله ای تحقیقی نوشته آقای "جوادمفرد کهلان" به عنوان محقق تاریخ ایران باستان که با موضوع تعیین زمان زرتشت در شاهنامه و کتب پهلوی نوشته شده آمده است :((یکی دیگر از فرمانرواهای اوستایی که از آن در شاهنامه نام برده شده است هوم عابد است. کار تاریخی مهمی که به وی منسوب است همانا دستگیری افراسیاب (مادیای اسکیتی، قاتل فرائورت/ سیاوش) در سواحل شرفی دریاچهً اورمیه ، به نزدیکی آتشکدهً آذر گشنسب شهر رغهً زرتشتی (مراغه) است که در شاهنامه و اوستا انعکاس یافته است. لابد همین امر باعث تّقرب وی به مقام ساتراپی نواحی شمال غربی فلات ایران و دامادی آستیاگ پسر کیاخسار گردیده است. فردوسی مکان دستگیری افراسیاب توسط هوم عابد را در قصر زیر زمینی وی (" معبد مهر" قصبهً ورجوی مراغه) یا غار آهکی معروف کبوتر مراغه (هنگ کهول) ذکر می نماید:

وزان پس چنان بد که افراسیاب*همی گشت هرجای بی خورد و خواب*نه ایمن به جان و ونه تن سودمند*همیشه هراسان ز بیم گزند*همی از جهان جایگاهی به جست*که باشد به جان ایمن و تندرست*به نزدیک بردع یکی غار دید*سر کوه غار از جهان نا پدید*ندید از برش جای پرواز باز*نه زیرش پی شیر و جای گراز*زهر شهر دور و به نزدیک آب*که خوانی همی هنگ افراسیاب

این غاربا قدمت 150 تا 200 میلیون سال و با داشتن مناظر طبیعی یکی از شگفتی‌های آفرینش در مراغه و هم‌سن با غار علی صدر همدان است و  دومین غار خاکستری از نظر وسعت و قدمت در جهان به شمار می‌رود به سبب وجود فسیل‌های حلزونی در بستر سنگ‌های رودخانه و آثار بی شمار دوران مختلف زمین‌شناسی، یکی از منابع مهم تحقیقاتی و مطالعاتی زمین‌شناسان در منطقه به شمار مى رود .

این غار در کمرهٔ‌  کوهى صخره‌اى،  رو به جنوب قرار گرفته  است و از بستر رودخانهٔ  مردى چاى  حدود ۱۶۰۰    متر ارتفاع  دارد. دهانهٔ‌ غار ۸ متر است و ارتفاعش به ۲۵ تا ۴۰ متر مى‌رسد. طول و عرض میدان  اول غار تقریباً ۴۰ تا۶۰ متر است که مساحت 2400متری را تشکیل میدهد. در ابتداى ورود به غار، کتیبه‌اى به زبان روسى دیده مى‌شود که تاریخ  آن مربوط به سال ۱۹۲۵ میلادى است.

 در ابتدای ورودی غار میدان بزرگی وجود دارد که سقف آن لانهٔ کبوتران است. پس از تونل کم‌ارتغاعی که در سمت راست قرار دارد، میدان نسبتاً بزرگ دیگری نیز وجود دارد. در سمت شمالی و شمال شرقی میدان دوم، چهار حفره و فرورفتگی گود به چشم می خورد که نشان دهنده وجود چهار حلقه چاه به عمق تقریبی 10 تا 1۲ متر است که چاه های 1 و 2 در پائین به هم متصل و به همان جا محدودند. ولی چاه های 3 و 4 در عین اتصال به هم در زیر امتداد دارند. در این میدان صخره‌های بزرگی دیده می‌شود که تا خردادماه به‌دلیل ریزش آب‌های زیرزمینی سطح آن‌ها لغزنده بوده و عبور از آن‌ها احتیاط زیادی را می‌طلبد. سپس این میدان بزرگ به اتاق‌های بزرگ و در نهایت به تونل‌های باریکی ختم می‌شود. در سقف اتاق‌ها زمانی  صدها خفاش به‌حال آویزان دیده می‌شدند که با هماهنگی خاصی به‌طور موزون در نوسان بودند ولی حال بعلت رفت وآمد های زیاد  داخل غار جایی برای خفاشان نماند  وکم کم جای خودشان را به انسانها   دادند وخودشان در دل تاریکیهای چاهها کم شدند.

در این غار تالارهای و معابر جالب وجود دارند که هر کدام با اسمی توسط غارنوردان تبریز و مراغه ای نام گذاری شده که به طور مثال میتوان به تالار غمگین، تالار معبد، چاه و تالار خفاش، تالار آینه، حوض کوثر، پیست اسکی، چاه داوود و ... اشاره کرد.

 همه ساله تغییرات زیادی در داخل غار اتفاق می افتد. تغییرات عمده میدان اول و دوم از نظر زمین شناسی پیدایش خاکستر است که گاهی تا قوزک پا و حتی تا زانو می رسد. داخل چاه های متعدد غار، دو سفره آب وجود دارد که یکی به علت ریزش از بین رفته، ولی در چاه دیگر آب وجود دارد و صدای جریان آن از بالا به گوش می رسد. در اطراف چاه ها و دیواره ها و سقف میدان دوم رسوبات آهکی ، مناظر جالب توجه و زیبایی به وجود آورده است. هوای غار بسیار مرطوب است و در انتهای آن به خصوص در کنار چاه سوم و چهارم هوای کافی وجود ندارد و برای رسیدن به کنار چاههای غار، بدون تجهیزات کافی مانند طناب، نورافکن، وسایل ایمنی، کپسول هوا و راهنما امکان پذیر نیست.

بگفته  محققین وغار نوردانی که تا به حال توا نسته اند از چاه های مخوفیکه به  گفته خودشان چاه اولی از بالا بترتیب با عمق 12 متر ودومی به عمق 60 متر و سومی به عمق 100متر  را پشت سر گذاشته وبه تالار آیینه راه یابند تالاری که وقتی به سقفش نور میافتد مثل آیینه نور رامنعکس میسازد.

و وقتی از آنهم پا را فراتر می نهی  به چشمه زلالی میرسی که خروجی آب هنوز بر کسی مشخص نیست و کشفیات غارنوردان در اینجا خاتمه مییابد وهنوز کسی پیدا نشده پا را  از این جلوتر بگذارد و منطقه جدیدی را از این غار که هنوزپای جنبنده ای به آنجا نرسیده را کشف کند  وعلت آنهم بیشتر بخاطر کمبود اکسیژن در محل و طویل بودن راه میباشد .

بگفته  غار نوردانی که دل را به دریا زده وتاتوان داشتند به جلو حرکت کرده وبدون لحظه ای استراحت توانسته انداین مسیر را درعرض 9ساعت راهپیمایی طی کنند  .

وهمچنین اگر ازافراد محلی احوالات این غار  را جویا شوی داستانهای تخیلی زیادی را میشنوی  از جمله اینکه  میگن یکی عصایش در چاه غار میافتد بعداز 8 ماه که به کربلا سفر میکند عصایش را آنجا  مییابد که دوره گردی از اب فرات گرفته بوده و........

نوشته شده توسط آقای ایوب فارابی

مراغه بهشت آذر بایجان

موقعیت منحصر بفرد مراغه ریشه در تاریخ دارد. این شهر در گذشته به عنوان مرکز ایالت آذربایجان و پایتخت ایران همواره به لحاظ

 موقعیت استراتژیک خود مورد توجه حکام بوده و از جنبه های مختلف اقتصادی، علمی و ... در دوره های مختلف از رونق خاصی

 برخوردار بوده است.

مراغه همینک نیز به لحاظ وجود مسیرهای ارتباطی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. وجود خطوط ریلی، جاده ترانزیتی و فرودگاه

سهند، مراغه را کانون ارتباطی منطقه جنوب آذربایجان نموده است. وجود بیش از 300 اثر تاریخی و 19 اثر قابل بازدید، منطقه

 فسیلی مراغه (بهشت فسیلی جهان) و آثار طبیعی منحصر به فرد رشته کوه سهند و آب های معدنی فراوان از جمله ویژگیهای

 منحصر به فرد مراغه است.

آثار طبیعی مراغه:

رشته کوه سهند عروس کوه های ایران

آبهای معدنی : شور سو، ساری سو، ایستی سو، قره پالچیق، مجموعه آبهای معدنی روستای گشایش

غار زیبا و مخوف هامپوئیل، کوه مرد خوابیده، دهکده پای در آب قشلاق، صومعه دهکده ای بر فراز سنگ ها

منطقه نمونه گردشگری علویان، آشان و یای شهری (شهر تابستانی) و دهها اثر طبیعی دیگر

آثار تاریخی مراغه:

گنبد سرخ(قدیمی ترین گنبد استان)، برج های کبود و مدور، رصد خانه معروف مراغه، معبد مهر (نیاشگاه مهر پرستان)، گنبد

غفاریه، مقبره شاعر نامی ایران اوحدی مراغه ای، کلیسای رهوانس، مقبره آقالار(موزه سنگ نگاره ها) و دهها اثر دیگر

مختصری از تاریخ مراغه

تاریخ مراغه

تاریخ واقعی بنای این شهر روشن نیست اما دلایل و شواهد موجود قدمت آن را به قبل از میلاد مسیح می رساند.به نوشته دیاکونف در سال 715 قبل از میلاد ناحیه کنونی مراغه جز سرزمین ماننا بوده و بنام ایالت اوئیشویش نامیده می شده است.بطلیموس در قبل از میلاد مسیح مراغه را جز اقلیم چهارم از اقالیم هفتگانه ریع مسکون شمرده و دریاچه ارومیه را به دلیل واقع شدن در کرانه غربی مراغه مارگیانه نام نهاده است. مارک آنتوان در سال 36 قبل از میلاد هنگام ذکر حوادث زمان پارت ها از این مکان بنام فرائه تا یاد می کند.  عده ای نیز معتقدند شهر تاریخی فراسپه که توسط آنتونیوس سردار رومی محاصره ولی به تصرف درنیامد همان مراغه است. به اعتقاد احمد کسروی نام مراغه بی گمان همان مارآوا یا مادآوا و به معنی جایگاه ماد می باشد.

علیرغم آنکه تاریخ مراغه در قبل از اسلام در هاله ای از ابهام قرار دارد تاریخ بعد از اسلام روشن تر و از حوادث آن دوران اطلاعات بیشتری در دسترس است. آنگونه که از تاریخ بر می آید مراغه در دوران ساجوقیان شهری مهم و آباد و از مراکز علمی بوده است. اوج شهرت آن در دوره ایلخانیان است که پس از انتخاب به عنوان پایتخت توسط هولاکوخان مراکز علمی رصدخانه و کتابخانه مشهور آن احداث گردید. در روزگاران بعد هر چند که این شهر از نظر وسعت و رونق رو به اضمحلال گذاشت ولی کماکان به عنوان یک شهر مهم در آذربایجان و نیز یکی از مراکز مهم نظامی تاعصر حاضر ایفای نقش نموده است. شهر مراغه عمدتا یک شهر کشاورزی است. رودخانه های متعددی که از سهند سر چشمه می گیرد باغات و مرازع آن را مشروب نموده و سرسبزی خاصی به آن بخشیده است .با دارا بودن مراتع سرسبز در دامنه های سهند از نظر دامداری نیز جز مناطق مهم ایران است. خوشبختانه از آلودگی صنعتی در آن اثری نیست.

تاریخ مراغه از نگاهی دیگر مراغه از شهرهای تاریخی و قدیمی آذربایجان و ایران است . در 280 هجری فرمانروایی مراغه به محمد بن افشین بن دیوداد رسید . بعد از وی برادرش یوسف به جای او نشست و در سال 296 هجری به نام خود در مراغه سکه زد . در سال 317 هجری ، مسافریان دیلمی به مراغه دست یافتند . در سال 420 هجری قشون غز وارد مراغه شد . در سال 566 هجری مراغه جزو قلمرو سلجوقیان در آمد . در سال 622 هجری جلال الدین خوارزمشاه بدون برخورد یا مقاومت مهمی به مراغه آمد . در سال 628 هجری این شهر به تصرف سپاهیان مغول درآمد . در سال 656 هجری مراغه مرکز فرمانروایی هلاکوخان مغول شد . خواجه نصیرالدین طوسی با همکاری چند ستاره شناس مأمور تاسیس رصدخانه معروف مراغه شد . در سال 759 هجری مراغه به دست تیموریان ویران شد . در سال   1142 هجری شهر مراغه و دهخوارقان به دست نادر شاه گشوده شد . گرچه شیخ عبیدالله کرد در سال 1297 هجری خود را به حوالی مراغه رسانید ولی هجوم وی و همراهانش دفع شد و سکون و آرامش به مراغه بازگشت .

به این صورت است که در حال حاصر 13 بنا  در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است  و نزدیک به 100 بنا تاریخی دارد.

و بتازگی با تحقیق دیرین شناسان بقایای انسان یک میلیون ساله در مراغه کشف شده است.

مختصری از مراغه

 مراغه

گل گور گوزه لیم باغ گلستاندی مراغه
بیــرپارچا صفــــــا  روضه رضواندی مراغه
اگـــــــر به تارک تاریخ دیده بگشــــــای
مراغـــــه همچو نگین در آن درخشــان است

استاد کریمی مراغه ای

شهرستان مراغه در جنوب استان آذربایجانشرقی و دامنه جنوب و جنوب غربی کوه های سهند واقع شده و به شهرستانهای هشترود – ملکان – بناب و دریاچه ارومیه محدود است 1485 متر از سطح دریا ارتفاع و جمعیت بالغ بر 260 هزار نفر و بزرگترین شهر استان پس از تبریز میباشد. مراغه میلیونها سال قبل در دوره دوم و سوم زمین شناسی ، قبل از فوران آتشفشان سهند محل استقرار و زندگی حیوانات عظیم الجثه بوده است . فسیلهای مکشوفه از 32 گونه پستانداران و 2 جنس پرندگان ، منطقه فسیلی مراغه را به بهشت فسیلی جهان معروف کرده است .

مراغه علاوه بر تاریخ و فرهنگ ریشه دار خود به دلیل برخورداری از آب و هوای مطبوع و رودخانه های پرآب ، دارای مناظر زیبای طبیعی بوده و مسیر رودخانه صافی آکنده از طبیعت سبز و مناظر دل انگیز است .
مراغه هم اینک با ویژگی خاص اتو موزه باغ شهر ، شهر موزه تاریخی مردمانی با فرهنگ و سخت کوش ، استعداد عظیم شکفتن را داشته و با دارا بودن عناصر کامل منشور توسعه پایدار ( تاریخ ، طبیعت ، انسان ) می تواند با آزاد سازی انرژی های نهفته و مشارکت عمومی و تدابیر علمی و اصولی ، گامهای بلندی را به سوی توسعه برداشته و مجد و عظمت دیرینه آن را بازهم به آن برگرداند . پس برماست که به توسعه همه جانبه آن بیاندیشیم .